Przechowywanie mleka 049
Surowe mleko to bardzo łatwo psujący się produkt, dlatego powinno być jak najszybciej schłodzone. Polskie normy podają, że mleko powinno być schłodzone z około 35°C do temperatury 8°C przy odbiorze codziennym mleka i do temperatury od 6°C do 4°C przy odbiorze mleka co drugi dzień. 4°C to najodpowiedniejsza temperatura przechowywania mleka. Przy tej temperaturze rozwój bakterii ulega zahamowaniu, dlatego też coraz więcej mleczarni wymaga od swoich dostawców mleka schłodzonego właśnie do tej temperatury.
Nie bez znaczenia jest rownież czas schładzania mleka, który powinien być jak najkrótszy. Większość producentów schładzalników mleka określa go jako maksymalnie 2,5 godziny. Pewne jest to, że im krótszy czas chłodzenia tym wyższa jakośc mleka i mniejsza ilość w nim bakterii.
Gospodarstwa rolne produkujące mleko stosują różnego rodzaju urządzenia do schładzalnia mleka. Od wychodzących już z użytku schładzarek konwiowych, nurnikowych poprzez otwarte okrągłe bądź wannowe schładzalnki do mleka aż po przeznaczone dla dużych gospodartw cysterny i silotanki. Rodzaj schładzalnika zależy w głównej mierze od ilości produkowanego mleka oraz sposobu udoju krów.
Najbardziej polularnym wśród gospodartw mlecznych sposobem na schładzanie i przechowywanie mleka są schladzalniki do mleka różnego rodzaju (okrągłe, wannowe, cysterny) w zalezności od ilości produkowanego mleka.
Jednak bez względu na ich rodzaj każdy z nich składa się z następujacych podzespołów:
- Spust mleka
- Zbiornik
- Pokrywa zbiornika
- Otwór wlewu mleka
- Silnik mieszadła z przekładnią – motoreduktor
- Mieszadło
- Agregat chłodniczy (skraplacz- chłodnica, sprężarka – kompresor)
- Sterownik, termostat
Wybór odpowiedniej wielkości schładzalnika wpływa niewątpliwie na jakość przechowywanego w nim mleka. Należy pamiętać o tym aby nie był on zbyt małej pojemności (schładzalnik zalewany do pełna mlekiem wydłuży czas schładzania, zwiększając zużycie prądu a także może pojawić się problem ze schłodzeniem kolejnego udoju gdyby samochód po mleko nie dojechał), nie może być też za duży (przy małej ilości mleka może powstać problem z jego zamarzaniem).
Należy pamiętać również o niżej wymienionych czynnikach, które wpływają na przechowywanie mleka i jego jakość:
- Temperatura w pomieszczeniu nie powinna ani spadać poniżej 5°C, ani nie przekraczać 20° do 25°C. W tym zakresie temperatur jednostka chłodząca będzie pracować w odpowiednich warunkach bez pobierania nadmiernej ilości energii.
- Odległość od agregatu do najbliższej ściany nie powinna być mniejsza niż 30 cm, aby zagwarantować swobodny przepływ powietrza przez skraplacz chłodzony
- Zbiornik powinien stanowić około 1/4 do 1/3 powierzchni podłogi pomieszczenia (powierzchnia pomieszczenia 3B x 3L na 1).
- Dla agregatu o mocy do 0,5 KM nie ma konieczności stosowania urządzeń wentylacyjnych wystarczy, że pomieszczenie zapewnia swobodny przepływ powietrza (1).
- Dla agregatów powyżej 0,5 KM zalecane jest wykonanie specjalnego wlotu powietrza. Wlot taki powinien być umieszczony w ścianie naprzeciwko skraplacza. Otwór wentylacyjny powinien być zaopatrzony w ruchomą przesłonę (2).
- Ciepłe powietrze wychodzące z agregatu powinno być usuwane z pomieszczenia. W tym celu należy zainstalować wylot ciepłego powietrza, możliwie wysoko i daleko od wlotu powietrza.
- Jeżeli skraplacz jednostki chłodzącej jest umieszczony naprzeciwko wlotu świeżego powietrza, to należy regulować przepływ powietrza stosownie do warunków atmosferycznych:
– Wlot powinien być całkowicie otwarty w czasie letnich upałów.
– Wlot należy zmniejszyć o 90-95%, jeśli temperatura zewnętrzna spada poniżej 5°C.
- Schładzalnik powinien mieć oddzielne gniazdo zasilające zabezpieczone bezpiecznikami dobranymi do mocy schładzalnika oraz zabezpieczenie przeciążeniowe, różnicowoprądowe i czujnik zaniku faz (gniazdo 3 fazowe).
- Zbiornik powinien być myty po wypompowaniu mleka tak szybko, jak jest to możliwe, aby zapobiec zasychaniu na ściankach resztek mleka. Mycie tuż po opróżnieniu zbiornika jest znacznie łatwiejsze i bardziej skuteczne. Powinno stosować się zawsze do instrukcji mycia; nie należy używać myjek i szczotek wykonanych z metalu ani innych szorstkich materiałów. Należy pamiętać o umyciu zewnętrznej powierzchni zbiornika.
- Środki używane do mycia zbiornika powinny charakteryzować się najwyższą jakością, co w tym wypadku oznacza:
– skutecznie usuwać pozostałości mleka z powierzchni ścianek zbiornika,
– nie niszczyć powierzchni zbiornika (nie wchodzić w reakcje z materiałem, z którego zostały wykonane ściany zbiornika),
– być łatwe do wypłukania.
- Raz w miesiącu powinno się wyczyścić powierzchnię chłodnicy (skraplacza) przy użyciu suchej szczotki nylonowej (nigdy drucianej). Należy utrzymywać skraplacz w czystości. Zapylenie skraplacza ogranicza wydajność i wydłuża czas schładzania oraz zwiększa pobór energii.